· اصل سالانه بودن بودجه :
در تعریف قانونی بودجه آمده است که بودجه کل کشور برنامه مالی دولت است چون هر برنامه بایستی فاصله زمانی خاصی برای آن در نظر گرفته شود و یا به عبارت دیگر آغاز یا پایانی برای آن مشخص نمائیم این بعد زمانی در اختیار قانون گذار است و عرفا" یک سال شمسی است یعنی تمام خط مشی ها ، سیاستها ، برنامه ها ، عملیات ، در آمدها و هزینه ها و بطور کلی تمام بودجه در طول یکسال شمسی که آن را ( سند ) سال مالی می گویند برآورد و تعیین می گردد ، علت انتخاب یک سال بیشتر بخاطر امکانات دقیق تر و پیش بینی روشنتر اوضاع و احوال اقتصادی جامعه می باشد فاصله زمانی کمتر از یک سال به خاطر کار عظیمی که تهیه بودجه می طلبد بی فایده خواهد بود زمانهای طولانی بیش از یک سال پیش بینی دقیق را مشکل می نماید اما به طور قطع نمی توان قاطعیتی برای این اصل ذکر نمود اطلاعاتی در ایران واقع شده است مثل : تهیه بودجه 12/1 و 12/2 و ... یعنی بودجه های یک ماهه و دو ماهه و... که تصویب این نوع بودجه ها ناشی از ناتوانی دولتها ارائه بودجه سالانه یا بحران های سیاسی ، اقتصادی و مالی بوده است منظور از بودجه یک یا چند 12 یا وقتی است که دولتها نتوانند تا پایان سال بودجه خود را به مجلس ارائه نمایند و یا پارلمان کار بررسی و تصویب بودجه را به تعویق اندازد در هر دو حال دولت ناگزیر است برای پرداختهای خود از مجلس تقاضای اعتبار موقت کند ، توجه به این نکته ضروری است که بودجه 12/1 یا یکماهه معادل 12/1بودجه پیشنهادی نیست بلکه معادل 12/1 بودجه مصوب سال قبل خواهد بود زیرا چنانچه بودجه پیش مورد تصویب مجلس قرار گرفته بود دیگر دلیلی برای تصویب بودجه 12/1 وجود پیدا نمی کرد ، در سالهای اخیر تصویب بودجه 12/2 برای سال 59 را نمی توان عنوان نمود که معادل 12/2 بودجه مصوب 58 مورد تصویب مجلس شورای اسلامی قرار گرفت به هر حال اصل سالانه بودن مبتنی بر دو جنبه فنی و سیاسی می باشد:
1. جنبه فنی : دولتها وقتی بودجه را تهیه می کنند باید معیارهایی جهت پیش بینی در آمدها و تخمین هزینه ها داشته باشد پیش بینی باید به ناچار در بعد زمانی انجام گیرد لذا باید بودجه در یک محدوده گنجانیده شود و بودجه ریزی نوعی برنامه ریزی است که بایستی فاصله زمانی خاص برای ما در نظر گرفته شود این نقطه را جنبه فنی گویند و از نظر فنی بهتر است که سال را که واحدی مشخص می باشد برای مدت زمان بودجه در نظر گرفته شود ، یکی از دلایلی که توجه کننده این مطلب می باشد شرایط جوی می باشد .
2. جنبه سیاسی : تهیه و تنظیم بودجه یک ساله از این نظر جنبه سیاسی دارد زیرا هر ساله دولت ناچار است نظر موافق نمایندگان مردم را به خود جلب نماید و در مورد برنامه هایش به اهداف خود رأی اعتماد بگیرد در صورتی که این زمان افزایش یابد نمایندگان مردم نمی توانند به موقع از عملیات دولت آگاهی یابند و بر آن صحر گذارند و یا تغییر جهت برنامه را از دولت بخواهند کنترل هزینه های عمومی و تأمین منابع درآمد آن از امتیازات مجلس است تا به جای مردم و به عنوان نماینده مردم در امور کشور تصمیم گیری و تقسیم نماید .
· اصل وحدت بودجه :
یعنی دولت از تهیه و تقدیم بودجه های مختلف در طول یک سال خودداری نماید و فقط یک بودجه را ارائه نماید و به عبارت دیگر دولت بودجه خود را یکباره در یک زمان و در سندی واحد تهیه و به مجلس ارائه نماید و حد المقدور از متمم بودجه پرهیز نماید سازمان مدیریت و برنامه ریزی به عنوان متولی تهیه و تنظیم بودجه موظف است لایحه بودجه کل کشور را تهیه و تنظیم نماید و سازمانهای اجرائی نیز مکلف هستند در موعد مقرر بودجه پیشنهادی خود را به سازمان فوق ارسال نماید سازمانها و شرکت های دولتی که در موعد مقرر بودجه پیشنهادی خود را به سازمان مدیریت ارائه ننمایند سازمان مدیریت بر اساس مبانی سیاستهای توسعه و طرح سامان دهی اقتصادی کشور و تصمیمات دولت رأسا" اقدام به تنظیم بودجه پیشنهادی آنان خواهد نمود تا بدین طریق از دوباره کاری ها و فعالیتهای موازی و کارهای پراکنده و مدیریت روز به روز بر کنار باشد این اصل در تاریخ بودجه ایران رعایت نشده است به استثنای سال 1349 اما هر ساله یکی دو بار متوسل به اصلاح و یا متمم بودجه شده ایم که علت این امر وجود درآمدهایی اتفاقی پیش بینی نشده مثل افزایش قیمت نفت و یا هزینه های پیش بینی نشده مانند هزینه های جنگ تحمیلی در شهریور ماه 59 و یا حوادثی غیر متقربه که بلافاصله لایحه متمم بودجه توسط دولت به مجلس شورای اسلامی تقدیم گردید به هر حال موارد استثنای اصل وحدت بودجه را می توان به شرح ذیل بیان داشت :
ادامه موضوع را میتوانید از لینک زیر دانلودکنید